Programa de Doutoramento en Endocrinoloxía

Descrición

CONTEXTO | COMISIÓN ACADÉMICA | CENTROS ONDE SE IMPARTE | COMPETENCIAS | COLABORACIÓNS

Contexto

Hai una serie de indicadores científicos que posicionan á Endocrinoloxía coma área de referencia competitiva da ciencia en Galicia a nivel internacional.
Entre estos indicadores podemos citar:

  • O informe recente (2012) presentado pola Fundación Barrié sobre A ciencia en Galicia (2005-2010) que di textualmente: “En canto ao impacto relativo, e centrando a análise nas disciplinas que obtiveron unha maior produción científica e máis de dez citas por documento, destacan en primeiro lugar a Bioquímica e Bioloxía Molecular, con 14,03 citas por documento, e Xenética e Herencia, con 13,09. As outras disciplinas que teñen máis de dez referencias por publicación son, por esta orde, Biotecnoloxía e Microbioloxía Aplicada, Ciencia dos Materiais, Endocrinoloxía e Metabolismo”.
  • O estudo sobre os científicos galegos máis citados na comunidade galega, avaliado mediante o índice-H, amosa que os dous científicos máis citados (Dieguez, Casanueva) son desta área e profesores deste Programa.
  • A presenza de investigadores en proxectos competitivos de ámbito internacional del maior prestixio como son as convocatorias de proxectos do European Research Council. Dos 6 proxectos que foron obtidos por investigadores galegos, dous deles corresponden a investigadores/profesores deste Programa (M. Lopez e R. Nogueiras).
  • A presenza de investigadores do Programa en proxectos consorciados da UE de forma ininterrumpida nos últimos 12 anos como son os seguintes (todos eles relacionados coa temática do Programa):
    • OB-AGE: Obesidade e enfermidades do envellecemento. (VPM).
    • EMAS, Estudo a escala europea sobre o envellecemento na poboación masculina e os efectos sobre diversas funcións endocrinas así coma discapacidades e problemas consecuencia dos mesmos. (VI PM).
    • DIABESITY: Identificación de dianas terapéuticas que permitan o tratamento e prevención da obesidade asociada á diabetes tipo 2 (a chamada “diabesidade”). (VI PM).
    • REPROBESITY: Caracterización de novos axentes para o tratamento da obesidade baseado no reprofiling de fármacos xa existentes. (VII PM).
    • NEUROFAST: Caracterización dos mecanismos de recompensa asociados á inxesta de distintos tipos de nutrintes.(VII PM).
    • TRANSINT: Novas formulacións baseadas en nanoparticulas para a administración de insulina oral.
  • A importante labor investigadora desenvolvida na área promoveu que a dirección científica do CIBER de Obesidade e Nurición do ISCIII (CIBERobn) se leve a cabo dende Santiago (Prof. F. Casanueva) coordinando a actividade dos 27 grupos nacionais que conforman este consorcio.
  • A presenza dos xa doutorados dentro do programa en hospitais e centros de investigación de todo o mundo como investigadores postdoutorais, ou máis adiante coma investigadores principais de grupos de investigación. Esto reflexa a calidade da formación doutoral, e a madurez e independencia coma investigadores que se acada dentro do noso programa.

Adscrición: Escola de Doutoramento Internacional da USC

Dacordo có establecido no Regulamento dos Estudos de Doutoramento da Universidade de Santiago, este programa adscribese á Escuela de Doutoramento Internacional da Universidade de Santiago de Compostela (Escola de Doutoramento Internacional da USC). A Normativa pola que se rixe este programa é o Regulamento de Estudos de Doutoramento da USC, aprobada en consello de goberno o 25 de xuño de 2012 e publicada no D.O.G. do 29 de Agosto de 2012, nº 164).


Mecanismos de coordinación docente entre a USC e a UVIGO

O noso Programa de Doutoramento se imparte nas dúas universidades de Galicia, a Universidade de Santiago de Compostela (USC) e a Universidade de Vigo (UVIGO). Existe unha longa tradición de colaboración no Doutoramento en Endocrinoloxía entre estas dúas universidades, que permite aproveitar todo o potencial investigador na área de Endocrinoloxía que existe na nosa rexión. Esta colaboración refléxase no convenio entre as dúas universidades firmado a tal efecto polos rectores de ambas universidades.

A USC actuará coma coordinadora do Programa de Doutoramento. É competencia e responsabilidade da universidade coordinadora asumir as seguintes funcións, ademáis das que figuren no convenio de colaboración do Programa:

  • Coordinar o proceso de elaboración e aprobación do Programa de Doutoramento tratando de asegurar a participación proactiva e equilibrada das universidades participantes.
  • Realizar as xestións e trámites administrativos en relación ao procedemento de autorización ante a Comunidade Autónoma e verificación ante o Consello de Universidades, así coma informar ás universidades participantes do estado dos citados procedementos.
  • Promover o convenio de colaboración do Programa de Doutoramento e o regulamento de réxime interno da Comisión Académica do Programa de Doutoramento (en adiante CAPD).
  • Remitir ás Universidades participantes os informes de avaliación e/ou autorización emitidos por ACSUG, polo departamento competente en materia de Universidades da comunidade autónoma e polo Consello de Universidades, así coma os documentos que conformen a memoria do Programa unha vez autorizado e verificado.
  • Coordinar os procedementos de seguemento e renovación da acreditación do Programa de Doutoramento.
  • Coordinar, de ser o caso, o procedemento de modificación e/ou extinción do Programa de Doutoramento.

No caso de que se produza un cambio de universidade coordinadora, a universidad designada como nova coordinadora responsabilizarase de comunicar á Comunidade Autónoma e ao Consello de Universidades a súa designación coma coordinadora do Programa de Doutoramento dacordo cós procedementos establecidos ao efecto.

Comisión Académica

Comisión Académica
Cargo Nome Centro Categoría Profesional
Presidente Clara Álvarez Villamarín USC Profesora Titular de Universidade
Secretario Federico Mallo Ferrer UVIGO Catedrático de Universidade
Vogal 1 David Araujo Vilar USC / CHUS Profesor Titular de Universidade
Vogal 2 Lucas C. González Matías UVIGO Profesor Contratado Doutor
Vogal 3 Ignacio J. Bernabeu Morón USC / CHUS Profesor Titular de Universidade
Vogal 4 Luís Lima Rodríguez USC Profesor Titular de Universidade
Vogal 5 José Manuel Cameselle Teijeiro USC / CHUS Profesor Asociado
Vogal 6 Luisa María Seoane Camino CHUS Investigadora Asociada

Centros onde se imparte

Centros onde se imparte
Centro Universidade Prazas (1º / 2º ano) Normas de Permanencia
Facultade de Mediciña e Odontoloxía USC 20 / 20 PDF
Facultade de Bioloxía UVIGO 5 / 5 PDF

Competencias

Competencias básicas:

  • CB11: Comprensión sistemática dun campo de estudo e dominio das habilidades e métodos de investigación sobre dito campo.
  • CB12: Capacidade de concebir, deseñar ou crear, poñer en práctica e adoutar un proceso sustancial de investigación ou creación.
  • CB13: Capacidade para contribuir á ampliación das fronteiras do coñecemento a través dunha investigación orixinal.
  • CB14: Capacidade de realizar unha análise crítica e de avaliación e síntese de ideas novas e complexas.
  • CB15: Capacidade de comunicación coa comunidade académica e científica e coa sociedade en xeral acerca dos seus ámbitos de coñecemento nos modos e idiomas de uso habitual na súa comunidade científica internacional.
  • CB16: Capacidade de fomentar, en contextos académicos e profesionais, o avance científico, tecnolóxico, social, artístico ou cultural dentro dunha sociedade baseada no coñecemento.

Capacidades e destrezas personais:

  • CA01: Desenvolverse en contextos nos que hai poca información específica.
  • CA02: Atopar as preguntas chave que hai que respostar para resolver un problema complexo.
  • CA03: Deseñar, crear, desenvolver e emprender proxectos novidosos e innovadores no seu ámbito de coñecemento.
  • CA04: Traballar tanto en equipo coma de xeito autónomo nun contexto internacional ou multidisciplinar.
  • CA05: Integrar coñecementos, enfrontarse á complexidade e formular xuízos con información limitada.
  • CA06: A crítica e defensa intelectual de solucións.

Competencias Específicas:

  • CE01: Acadar un nivel de formación que consiga avanzar o coñecemento nuna das liñas de investigación do ámbito da Endocrinoloxía nas nosas institucións, tanto na súa vertente teórica coma na súa vertente metodolóxica.
  • CE02: Aplicar os métodos teóricos, cuantitativos e cualitativos apropiados para proxectos de investigación do máis alto nivel, ou no seu caso para ensaios clínicos rexistrados internacionais.
  • CE03: Ser capaz de prever as dificultades técnicas da experimentación científica en Endocrinoloxía, e as limitacións dos modelos experimentais in vitro, en animais ou en pacientes. Isto conleva unha crítica constructiva da interpretación dos propios datos e a defensa intelectual de posibles solucións ou hipóteses alternativas.
  • CE04: Presentar e defender convincentemente traballos científicos no ámbito da Endocrinoloxía ante un público experto, tanto de investigadores básicos coma de investigadores clínicos en español e en inglés.
  • CE05: Elaborar un traballo de investigación académica capaz de elevar a nosa fronteira do coñecemento nalgunha das liñas de investigaciòn do Programa.

Colaboracións

No programa colaboran os centros hospitalarios universitarios adscritos á Universidade de Santiago e á Universidade de Vigo. Estos centros integranse na docencia de mediciña, enfermería, fisioterapia, bioloxía e químicas. E son os seguintes:

Universidade de Santiago (USC):

  • Hospital Clínico Universitario (CHUS). Este centro xunto co CIMUS (Centro de Investigacións Biomédicas) forma o Instituto de Investigacións Sanitarias (IDIS), un dos poucos acreditado polo ISCIII. Unha das liñas prioritarias do IDIS é a Endocrinoloxía. Ademáis, neste centro reside a dirección científica do CIBER_obn presidido polo Prof. Felipe Casanueva Freijo.

Universidade de Vigo (UVIGO):

  • Complexo Hospitalario Universitario de Vigo (CHUVI). Este centro reune varios hospitais, entre os que se encontran o Hospital Xeral de Vigo e o Hospital Meixoeiro, ambos con Servizo de Endocrinoloxia integrado no programa.
  • Complexo Hospitalario de Pontevedra (CHOPO), onde se integra o Hospital de Montecelo, cuxo Servizo de Endocrinoloxía se integra no programa.

A proxección exterior dos profesores do programa dentro da Endocrinoloxía internacional é moi destacable. Contamos có presidente da Sociedade Internacional de Endocrinoloxía (International Society for Endocrinology) que é a sociedade mundial que reune aos endocrinólogos básicos e clínicos de máis de 70 países.

Ademáis, varios dos profesores do programa foron elexidos coma membros da directiva da Sociedad Europea de Endocrinoloxía - ESE (Prof. F. Casanueva, Profª. Clara Alvarez) ou da Sociedade Nacional de Endocrinoloxia e Nutrición - SEEN (Prof. Federico Mallo, Prof. Carlos Dieguez, Prof. Felipe Casanueva, Profª. Clara Alvarez). Dentro desta, o Dr. Ignacio Bernabeu (participante no programa) dirixe o Grupo de Neuroendocrinoloxía integrado por múltiples investigadores clínicos e básicos da SEEN a nivel nacional. O Programa conta con numerosas colaboracións científicas básicas, translacionais e clínicas nacionais, e internacionais, e coa industria Farmacéutica Biomédica relacionada coa Endocrinoloxía dos profesores do Programa reflexadas en artigos xa publicados, en patentes rexistradas, ou en colaboracións en curso.


Institucións que colaboran mediante convenio: obxectivos

O convenio firmado có SERGAS ten coma obxectivo facilitar a incorporación do persoal asistencial ás actividades docentes da USC. Esto é fundamental ao permitir distintas modalidades de compatibilidade que inclúen a actividad docente, asistencial e investigadora. A intensidade é ampla dado que varios dos Profesores/titores do Programa teñen a doble adscrición (Profesores da Universidade e médicos asistenciais). En concreto esto facilitou a presenza no programa coma profesores/titores dos seguintes: Felipe F Casanueva, David Araujo, Ignacio Bernabeu Morón, José Cameselle Teijeiro.

O convenio e colaboración có CIBEROBN é importante polas seguintes razóns. Unha das liñas máis importantes a nivel de investigación é precisamente a área de obesidade. Este feito ten sido recoñecido polo ISCIII de xeito que a coordinación científica do CIBEROBN está a cargo dun investigador do Programa (Prof. Felipe Casanueva) o cal lidera un dos Grupos CIBER ao que están asimesmo adscritos outros Profesores do Programa (Prof. C. Diéguez, Dr. L. Seoane, Dr. R. Peinó, Dr. C. V. Alvarez, Dr. M. Lopez, Dr. R. Nogueiras, etc…). Ademáis existe outro nodo do CIBEROBN, coordinado asimesmo por un profesor do Programa, C. Dieguez, do cal forman parte asimesmo varios profesores/titores deste (M. Lopez, R. Nogueiras, M. Garcia, S. Tovar). A intensidade de dita colaboración ven demostrada polo feito de que na actualidade hai 8 persoas contratadas polo CIBER (técnicos, predoutorais e posdoutorais) que están adscritos aos dous grupos antes citados. De feito, en toda a produción científica de ambos grupos figura a doble adscrición (Universidade e CIBEROBN).

O convenio e colaboración có IDIS é importante dado que permite a utilización de infraestructuras comúns existentes na Universidade e o Hospital para os grupos que forman parte deste Instituto. No noso Programa forman parte do Instituto mixto IDIS todos os profesores/titores da USC. Na práctica esto se traduce en que os grupos adscritos ao Sergas teñen acceso en igualdade de condicións ás seguintes grandes infraestructuras: Animalario, microscopia electrónica, de forza atómica, confocal, imunofluorescencia, ultracentrifugación, etc. Á inversa, os grupos da Universidade teñen acceso ás seguintes infraestructuras: cell sorting, Biobanco, RMN de pequenos animais, secuenciación. Ademáis o IDIS ten o seu propio programa de bolsas predoutorais e esto ten permitido que se estén desenvolvendo na actualidade algunhas delas codirixidas por profesores titores adscritos á Universidade e ao Sergas como son: C. V. Alvarez/J. A. Cameselle-Teijeiro e C. Dieguez/O. Gualillo… M. L. Seoane / R. Leis…


Participación en redes internacionais

Aínda que o Programa non está integrado en ningunha Rede como tal, na actualidade varios dos proxectos que están desenvolvendo os doutorandos forman parte de redes nacionais e internacionais. Estas redes teñen non só un compoñente de investigación dirixido a aspectos específicos senón que ademáis contemplan coma unha parte relevante os aspectos de formación de xóvenes investigadores. Entre estas destacamos:

  • CIBEROBN: Esta rede financiada polo ISCIII ten entre as súas actividades a posibilidade de realizar estancias cortas financiadas dos doutorandos nos distintos laboratorios da rede. De feito ao menos un doutorando por ano do Programa se ten beneficiado destas axudas nos últimos anos. Ademáis periódicamente organiza en colaboración coa Sociedade Española de Obesidade un curso especifico para todos os investigadores en formación ao que asisten de forma habitual os doutorandos cuxo proxecto de tese está relacionado con este campo.
  • NEUROFAST. Este é un consorcio europeo que trata de estudar a neurobioloxía da homeostasis enerxética. A él pertence un dos grupos do Programa. En cada unha das súas reunións anuais hai una reunión específica de xóvenes investigadores á que asisten e dirixida aos investigadores en formación. Neste consorcio hai membros das Universidades de Goteborg, Aberdeen, Edimburgh, Bolonia, Essen, Budapest e Santiago de Compostela así coma unha SME (Nizo) e os nosos doutorandos que están realizando aspectos relacionados con este proxecto asisten con asiduidade.
  • TRANSINT: Este é un consorcio europeo enfocado a novos métodos de administración de fármacos (nanodelivery) para o tratamento da diabetes/obesidade. O proxecto está coordinado pola USC e del forman parte varios profesores do Programa así coma investigadores de distintos centros europeos e varias compañías farmacéuticas.